แผ่นดินไหว แต่ฉันไม่ไหว...
ประเทศญี่ปุ่นเป็นประเทศที่เกิด แผ่นดินไหว（地震 jishin）บ่อยครั้งอย่างที่เราทราบกันดีนะครับ เหตุผลก็คือ ที่ตั้งของประเทศญี่ปุ่นนี่อยู่บนรอยต่อของแผ่นเปลือกโลกอยู่เป็นจำนวนมาก และโดยหลักการของแผ่นดินไหวก็เกิดมาจากการเคลื่อนที่ของแผ่นเปลือกโลก ทำให้เกิดรอยแยก รอยต่อ แรงสั่นสะเทือนต่าง ๆ จึงไม่แปลกที่ประเทศญี่ปุ่นจะเป็นเอกอุด้านการเผชิญกับภัยธรรมชาติในรูปแบบนี้ จะว่าไป บ้านเราก็เกิดแผ่นดินไหวอยู่บ้างกรุบกริบ แต่ไม่ได้หนักเท่าประเทศญี่ปุ่น และเจ้าแผ่นดินไหวนี้เองนับว่าเป็นภัยธรรมชาติที่รั้งอันดับต้น ๆ ด้านพลังการทำลายล้างเหนือภัยธรรมชาติอื่น ๆ ด้วยนะ เอาจริง ๆ มันน่ากลัวมากนะครับ ภัยธรรมชาติอื่น ๆ เรายังพอจะประเมินสถานการณ์หรือมีเวลาให้เตรียมตัวได้ทันท่วงทีบ้าง ไม่ถึงกับนึกจะไหวก็ไหวเลยแบบแผ่นดินไหว แล้วของที่ญี่ปุ่นนี่ไม่ได้ไหวแบบเครื่องเล่นในสวนสนุกด้วยนะ ไหวแบบโยก โยกแบบยืนไม่อยู่อะคุณ บ้านทั้งหลังคือโยกสุด ไม่ใช่เล่น ๆ เด้อ
ขอบคุณภาพจาก - http://news.ltn.com.tw/news/world/breakingnews/1667426
ครั้งหนึ่งที่ได้ไปเที่ยวญี่ปุ่นแถว ๆ โตเกียวก็เคยเจอแผ่นดินไหวกับตัวเองเหมือนกันนะครับ จะบอกว่าในชีวิตนี่ไม่เคยจะได้สัมผัสประสบการณ์อะไรแบบนี้ เคยแต่ได้ยินในข่าวว่าแผ่นดินไหว ๆ ๆ แต่ก็ไม่เคยรับรู้ว่ามันรุนแรงขนาดไหน อานุภาพมันร้ายกาจมากหรือเปล่า ตอนนั้นจำได้ว่า เราพักอยู่ในโรงแรมสูงไม่ไกลจากสนามบินนาริตะ นี่ก็กำลังอาบน้ำอย่างสบายใจ สักพักเริ่มรู้สึกว่าทำไมตัวเอียง ๆ ทรงตัวไม่อยู่ อาการคล้ายน้ำในหูไม่เท่ากัน จะล้ม ๆ ให้ได้ เป็นอยู่แบบนั้นจนอาบน้ำเสร็จออกมาถามเพื่อนอีกคนที่พักด้วยกัน เพื่อนบอกว่าแผ่นดินไหว ออกข่าวทีวีด้วยเมื่อกี้...แค่นั้นเองนะครับ ทำเอาเราซาบซึ้งถึงพลังของธรรมชาติขึ้นมาเลย นี่แค่เบาะ ๆ นะ แล้วคิดสภาพเวลามัน 5 6 7 ริกเตอร์ มันจะขนาดไหน
ขอบคุณภาพจาก - https://www.yicai.com/news/5432616.html
บ้านเรากับประเทศญี่ปุ่นมีความเชื่อเกี่ยวกับแผ่นดินไหวที่เหมือนกันอยู่เรื่องหนึ่งคือ ปลา บ้านเราเชื่อกันว่า แผ่นดินไหวเกิดจากการพลิกตัวของปลาอานนท์ที่อยู่ใต้พื้นพิภพ ทำหน้าที่แบกโลกไว้ พอนางเมื่อย นางก็จะพลิกตัว ถ้าพลิกตัวเบา ๆ แผ่นดินก็จะไหวเบา แต่ถ้าเมื่อยมาก พลิกตัวแรง แผ่นดินไหวก็จะมีอานุภาพรุนแรงมากตามไปด้วย และมันจบแค่นั้นครับ...ส่วนที่ประเทศญี่ปุ่นเชื่อกันว่า อาการดิ้นพล่านอย่างผิดปกติของปลาดุกเป็นสัญญาณเตือนว่าจะเกิดแผ่นดินไหว (หลายคนมองว่า สัตว์หลาย ๆ ชนิดก็มักจะมีอาการผิดปกติให้เห็นช่วงก่อนที่จะเกิดภัยธรรมชาติต่าง ๆ เหมือนกัน เช่น มดหนีน้ำขึ้นต้นไม้ นกบินกลับรังกันแบบอลม่าน เป็นต้น) เป็นตำนานที่เล่าขานกันมาจนทุกวันนี้ แต่บ้านเขาไม่จบแค่นั้นครับ มีการทดลองเกี่ยวกับความสัมพันธ์ของปลาดุกกับแผ่นดินไหวอย่างจริงจังนับ 10 ปี โดยติดตั้งระบบตรวจสอบอาการผิดปกติของปลาดุกตลอด 24 ชั่วโมง ผลการวิจัยพบว่า ในช่วงเวลาดังกล่าวเกิดแผ่นดินไหวหลายต่อหลายครั้ง และมีหลายสิบครั้งที่ปลาดุกแสดงอาการผิดปกติล่วงหน้าก่อนที่จะเกิดแผ่นดินไหวจริง ๆ ราว 10 วัน หลักการทางวิทยาศาสตร์บอกว่า ปลาดุกเป็นสัตว์ที่ไวต่อกระแสไฟฟ้าและแรงสั่นสะเทือน จึงมีความเป็นไปได้ที่จะรับรู้ถึงการเกิดแผ่นดินไหวก่อนที่มนุษย์จะรู้สึกนั่นเอง แต่ถึงกระนั้นก็ไม่สามารถฟันธงได้ 100% ว่าปลาดุกดิ้นแล้วจะเกิดแผ่นดินไหวนะครับ ปัจจัยอื่นที่ทำให้ปลาดุกดิ้นก็มี...
ขอบคุณภาพจาก - http://www.orgs.one/show/140373
สิ่งหนึ่งที่เราต้องทำความเข้าใจกันก่อนก็คือว่า แผ่นดินไหวไม่ได้ทำให้คนตายนะ แต่คนที่เสียชีวิตจากเหตุแผ่นดินไหวมักเสียชีวิตจากผลสืบเนื่องจากเหตุแผ่นดินไหวมากกว่า เช่น หลังคาบ้านถล่มลงมาทับ ตู้หนังสือล้มทับ แผ่นดินแยกหรือยุบจนรถตกลงไปข้างล่าง ฯลฯ ประเทศญี่ปุ่นจึงพยายามคิดค้นมาตรการป้องกันแผ่นดินไหวไว้หลายวิธี ปลูกฝังกันตั้งแต่ยังเด็กยังเล็กกันเลยทีเดียว ไม่ว่าจะคำนวณล่วงหน้าว่าแผ่นดินจะไหวเมื่อไร สร้างตึกอาคารให้สามารถรับแรงสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหวได้ในระดับหนึ่ง ฝึกซ้อมการอพยพเมื่อเกิดแผ่นดินไหวอย่างสม่ำเสมอ และเตรียมถุงยังชีพ（避難袋 hinanbukuro）ที่ต้องมีไว้ทุกบ้านยามฉุกเฉิน คือจะเป็นถุงหรือกระเป๋าใบเล็ก ๆ ที่มีของใช้จำเป็นบรรจุไว้ และเหนือสิ่งอื่นใด มีการให้ความรู้เกี่ยวกับการปฏิบัติตัวเมื่อเกิดแผ่นดินไหวด้วยครับ จริง ๆ เรื่องนี้สำคัญมาก ๆ เพราะแผ่นดินไหวไม่ได้มาเล่น ๆ มาทีคือถนนพัง บ้านพัง แล้วคือพังแบบพังเลย ไม่ใช่ค่อย ๆ พังด้วยจ้ะ ถ้ามาเกิดกับบ้านเรานี่คงทำตัวกันไม่ถูก (คล้าย ๆ กับเวลาไฟไหม้อาคาร...) ได้แต่ไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ขอให้หยุดไหวซะทีเถอะ เจ้าประคุณเอ๊ย ! ซึ่งมันไม่ได้ช่วยไงคุณ อย่างที่บอกไป แผ่นดินไหวไม่ได้ฆ่าเรา แต่หลังคาบ้านฆ่าเราได้เด้อ ฉะนั้น เมื่อเกิดแผ่นดินไหว ในเบื้องต้นเราควรจะ...
1. ปิดแก๊สซะ เพราะผลที่จะตามมาคือแก๊สมันอาจจะรั่วไหลหรือระเบิด ทำให้ไฟไหม้นั่นเอง
2. อย่าเพิ่งรีบตีโพยตีพายตกอกตกใจ เปิดประตูเผ่นออกไปในทันที เพราะข้างนอกอาจจะมีเซอร์ไพรส์รอเราอยู่ก็ได้ เช่น ต้นไม้โค่น กระจกร่วงลงมาจากไหนก็ไม่รู้ ปรากฏว่าตายอยู่หน้าบ้านนั่นเลย
3. หาที่กำบัง โต๊ะเลยครับ ดีสุด มุดไปใต้โต๊ะ เวลาอะไรร่วงลงมาจากด้านบน อย่างน้อยจะได้มีโต๊ะบังไว้ ไม่ทับเราตรง ๆ
4. แง้มประตูหรือหน้าต่างไว้บ้าง เอาไว้เป็นทางออกเวลาแผ่นดินไหวสงบแล้ว ไม่งั้นอาจจะโดนขังไว้ในบ้านได้
แต่ทั้งนี้ทั้งนั้น “สติ” เท่านั้นที่ทำให้เราปลอดภัยครับ
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย
ประเทศญี่ปุ่นอยู่ในแนวของ วงแหวนไฟ หรือ Ring of Fire เป๊ะเลย ลักษณะเป็นแนวเส้นรูปเกือกม้า วางตัวไปตามร่องสมุทร แนวภูเขาไฟ และบริเวณขอบแผ่นเปลือกโลก จึงเป็นเหตุห้เกิดแผ่นดินไหวบ่อยครั้งเว่อร์ ๆ และถ้าแผ่นดินไหวเกิดในทะเลหรือมหาสมุทรจะกลายร่างเป็น คลื่นยักษ์ หรือ สึนามิ（津波）ความรุนแรงก็อย่างที่เราทราบกันดี สึนามิที่รุนแรงมาก ๆ อาจมีความสูงถึง 60 เมตรเลยทีเดียว สามารถกวาดบ้านเรือนให้พังพินาศได้ในพริบตา และที่เลิศไปกว่านั้นคืออาจจะเกิดน้ำท่วมและภูเขาไฟระเบิดตามมาด้วย
ขอขอบคุณเกร็ดความรู้เรื่องการเอาตัวรอดจากแผ่นดินไหวจากหนังสือ
→ ภาษาญี่ปุ่น อะกิโกะโตะโทะโมะดะจิ 6 ฉบับปรับปรุง
อาทิตย์ นิ่มนวล TPA Press
